Phải “săn những con thuồng luồng vàng”

Một cửa nhưng rất nhiều “khóa”

Trong những năm qua, thứ hạng CPI của Nghệ An liên tục biến động. Năm 2006, xếp thứ 23 của cả nước, thuộc nhóm khá. Các năm 2007 – 2008 – 2009 – 2010 rơi vào tốp trung bình với các thứ hạng trong khoảng từ 43-56. Năm 2011 đã vươn lên  tốp khá với thứ hạng 49/63 tỉnh thành. Thế nhưng điều đáng quan tâm là Nghệ An lại có điểm số CPI thấp nhất khu vực Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa xếp thứ 24, Hà Tĩnh thứ 7, Quảng Bình thứ 37, Quảng Trị thứ 13…).

Trong 9 chỉ số thành phần thì có 3 chỉ số giảm mạnh gồm: Tính minh bạch và tiếp cận thông tin (xếp thứ 56), chi phí không chính thức (thứ 62), thiết chế pháp lý (xếp thứ 38). Chỉ số tiếp cận đất đai và sự ổn định trong sử dụng đất mặc dù điểm số có tăng so với năm trước nhưng vẫn xếp thứ 51, tính minh bạch và tiếp cận thông tin xếp thứ 56.

Theo điều tra đánh giá của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các DN tỉnh Nghệ An muốn tiếp cận tài liệu vẫn cần phải có “mối quan hệ”. Đặc biệt chi phí không chính thức có xu hướng tăng. 19,59% DN phải trả chi phí không chính thức trong đăng ký kinh doanh; 46,61% DN phải chi hoa hồng trong đấu thầu các hợp đồng với cơ quan nhà nước… Các chỉ số này đã làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh doanh của Nghệ An cũng như việc thu hút các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh.

Một số giám đốc DN nhận xét: Việc thực hiện các thủ tục hành chính của các cơ quan, ban, ngành vẫn còn rườm rà phức tạp, phải đi qua nhiều bước, mất nhiều thời gian. Nhiều cán bộ nhà nước hay “đòi hỏi”, vì vậy DN phải dùng chi phí không chính thức ở nhiều giai đoạn mới được giải quyết hồ sơ thủ tục. Nhiều doanh nhân phát biểu: Mô hình một cửa nhưng  rất nhiều “khóa”.

Thảm đỏ phải không có gai

Một số lãnh đạo DN cho rằng, chính quyền tỉnh đã năng động và sáng tạo hơn trong việc giải quyết trở ngại cho cộng đồng DN. Các dịch vụ hỗ trợ DN như tìm kiếm đối tác, xúc tiến thương mại, các dịch vụ về công nghệ… được cải thiện hơn. Tuy nhiên, nhiều chỉ số đang ở mức rất thấp và thứ hạng CPI của Nghệ An thấp hơn các tỉnh lân cận như Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị là không thể chấp nhận được. Vì điều kiện kinh tế – xã hội của các địa phương đó không bằng hoặc kém hơn Nghệ An.

Nghệ An đã thực hiện chính sách “trải thảm đỏ” trong thu hút đầu tư, nhưng phải là “thảm đỏ không có gai” cho các nhà đầu tư đi trọn con đường của mình, góp phần đem lại sự phát triển cho tỉnh nhà. Chính quyền các cấp phải lắng nghe, chia sẻ và hỗ trợ nhiều hơn đối với DN. Khi giải quyết vấn đề cần vận dụng sáng tạo các văn bản hướng dẫn, cơ chế chính sách nào có lợi nhất cho DN.

Theo ông Trần Anh Sơn – Chủ tịch Hội DN tiêu biểu Nghệ An: Các DN sợ các “giấy phép con” mà rất cần các “đề án con”. Vì thế tỉnh cần tiếp tục cải cách hành chính, có quy định cụ thể về thời gian giải quyết từng thủ tục để DN thuận lợi trong hoạt động…

Tiến sĩ Trần Đình Thiên cho rằng biên độ dao động thứ hạng CPI của Nghệ An từ năm 2006 đến năm 2011 rất lớn, vì vậy cần phải mổ xẻ kỹ càng về biên độ dao động đó. Trong đó cần xem lại cách ứng xử của lãnh đạo tỉnh với DN, soát xét đánh giá lại thể chế điều hành nhằm tìm ra cái gì cần thay đổi nhằm tăng sức cạnh tranh cho địa phương. Phải làm sao thu hút nguồn lực đầu tư vào địa phương, kể cả người Nghệ An ở ngoài tỉnh về.

Muốn vậy phải đổi mới tập quán, tư tưởng, chiến lược, mô hình tăng trưởng. Phải có tư duy đột phá trong thu hút đầu tư. Cách tiếp cận về sự phát triển phải thay đổi, không nên chú trọng phát triển các khu công nghiệp theo kiểu cũ, công nghệ thấp mà phải “săn được những con thuồng luồng vàng – những DN mạnh” vào đầu tư ở địa phương để dẫn dắt các DN nhỏ cùng phát triển.

Về thu hút đầu tư, Nghệ An cần hạn chế những DN sử dụng công nghệ cũ mà cần chú trọng đến những dự án công nghệ cao. Những DN có tiềm lực kinh tế lớn, sử dụng công nghệ cao là những DN có đẳng cấp cao. Phải có cách nhìn rõ ràng, thấu đáo về những dự án như vậy thì mới phát triển được.

Đơn cử như sự đầu tư của Cty CP thực phẩm TH với dự án chăn nuôi bò sữa công nghệ cao vào Nghệ An. Thế mà, có người đồng tình, có người lại cho rằng thế nọ, thế kia. Cuối cùng, TS Thiên nhấn mạnh: Phải xây dựng “chân dung” Nghệ An hấp dẫn, có triển vọng phát triển thì mới thuyết phục được các nhà đầu tư.